Nervozna creva su termin koji se koristi za opisivanje sindroma iritabilnog creva (SIC). To je poremećaj gastrointestinalnog trakta koji uzrokuje simptome poput abdominalnih bolova, nadutosti, promena u crevnim navikama (kao što su proliv ili zatvor) i nelagode.
Iako uzrok SIC-a nije potpuno jasan, veruje se da kombinacija faktora kao što su stres, genetika, ishrana i promene u crevnoj flori mogu doprineti njegovom razvoju. Ovaj sindrom može biti izuzetno frustrirajući za one koji ga imaju, ali postoji nekoliko strategija za upravljanje simptomima. Uključujući promene u ishrani, vežbe opuštanja i terapiju lekovima.
Nervozna creva - uzroci
Nervozna creva, poznata i kao sindrom iritabilnog creva (SIC), sustanje koje može biti uzrokovano različitim faktorima. Evo nekoliko potencijalnih uzroka:
Stres: Stres može imati značajan uticaj na funkciju creva. Kada smo pod stresom, naš nervni sistem reaguje, što može dovesti do promena u načinu na koji creva funkcionišu. Ovo može izazvati grčeve, nadutost i promene u pokretima creva.
Ishrana: Ishrana bogata masnom, prerađenom hranom i nedovoljno vlaknima može izazvati probleme sa varenjem i iritaciju creva. Preterana konzumacija određenih namirnica, poput mlečnih proizvoda ili veštačkih zaslađivača, takođe može izazvati simptome nervoznih creva kod nekih ljudi.
Hormonske promene: Hormonske promene, poput onih koje se javljaju tokom menstruacije kod žena, mogu uticati na funkciju creva i izazvati simptome SIC-a kod nekih osoba.
Disbalans bakterija u crevima: Creva su dom velikom broju bakterija koje pomažu u varenju hrane. Kada dođe do disbalansa ovih bakterija, može se javiti iritacija creva i simptomi SIC-a.
Genetika: Postoje dokazi da genetika može igrati ulogu u razvoju nervoznih creva. Osobe koje imaju članove porodice sa SIC-om imaju veći rizik od razvoja ovog stanja.
Svi ovi faktori mogu doprineti razvoju nervoznih creva, a često je kombinacija nekoliko faktora prisutna kod osoba koje pate od ovog stanja. Važno je napomenuti da uzrok nervoznih creva može biti različit kod svake osobe, i da je individualni pristup u lečenju često neophodan.
Simptomi
Simptomi nervoznih creva mogu biti raznoliki i variraju od osobe do osobe, ali neki od najčešćih su:
Bol u stomaku: Bol može biti različitog intenziteta i lokacije, ali se često javlja u donjem delu stomaka. Može biti tup, oštar ili grčevit, i može se javljati periodično.
Nadutost: Osjećaj nadutosti i punoće u stomaku je čest simptom nervoznih creva. Ponekad se može javiti i osećaj napetosti ili pucanja u stomaku.
Promene u pražnjenju creva: Osobe sa nervoznim crevima često imaju promene u učestalosti i konzistenciji stolice. To može uključivati proliv, zatvor ili smenu između ova dva stanja. Stolica može biti i promenljiva, sa periodima labavije ili tvrđe stolice.
Gasovi: Povećana proizvodnja gasova je čest simptom nervoznih creva. To može uzrokovati osećaj nadutosti i neprijatne gasne bolove.
Osećaj nepotpunog pražnjenja creva: Mnoge osobe sa nervoznim crevima doživljavaju osećaj kao da se njihova creva nisu potpuno ispraznila nakon pražnjenja, što može izazvati nelagodu.
Mučnina i povraćanje: Kod nekih osoba, nervozna creva mogu izazvati mučninu i povraćanje, posebno u situacijama kada su simptomi posebno izraženi.
Povećana osetljivost creva: Osobe sa nervoznim crevima često imaju povećanu osetljivost creva, što znači da mogu doživeti jače bolove ili nelagodu u stomaku u odgovoru na određene podražaje, poput stresa ili određenih namirnica.
Nervozna creva - Lečenje
Cilj lečenja sindroma iritabilnog creva (IBS) je da se obezbedi olakšanje od simptoma koje osoba doživljava. Put lečenja varira u zavisnosti od vrste i ozbiljnosti simptoma.
Efikasnost lečenja često zavisi od razumevanja same bolesti i metoda njenog tretmana. Srećom, postoje dijetetski, farmakološki i bihevioralni pristupi koji mogu pomoći u olakšavanju simptoma, i svaki od njih treba da bude prilagođen individualnim potrebama pacijenta. Stoga je važno postavljati mnogo pitanja svom lekaru i aktivno učestvovati u procesu lečenja.
Pacijenti koji imaju bolju komunikaciju sa svojim lekarom obično imaju bolju kontrolu nad simptomima.
Mnogi pacijenti se brinu o svojim simptomima i o tome kakva budućnost ih očekuje. IBS jeste stanje koje može izazvati zabrinutost i nelagodnost, ali ne povećava rizik od budućih zdravstvenih problema.
Tretman sindroma iritabilnog creva i povezanih simptoma može uključivati:
- Promene u ishrani
- Korišćenje određenih lekova
- Psihoterapiju
- Alternativne terapijske pristupe
Promene u ishrani
Izmena ishrane može imati značajan uticaj na simptome kao što su nadimanje, bol u stomaku i dijareja. Na primer, određene namirnice poput kofeina ili masne hrane mogu pojačati kontrakcije debelog creva. Što može rezultirati pogoršanjem simptoma kod osoba koje boluju od IBS-a i dijareje. Smanjenje unosa kofeinskih napitaka i hrane bogate mastima može dovesti do poboljšanja u ovim slučajevima.
Osobe koje se suočavaju sa nadimanjem i nelagodnošću u stomaku mogu imati koristi od smanjenja konzumacije hrane bogate ugljenim hidratima koji se slabo vare u tankom crevu. Naime, hrana koja sadrži velike količine laktoze, fruktoze i sorbitola može povećati proizvodnju gasova u crevima, što rezultira većim nadimanjem, dijarejom i nelagodnošću kod osoba sa sindromom iritabilnog creva.
Mnoge zdrave namirnice, uključujući voće i povrće, sadrže ove fermentabilne ugljene hidrate, pored vlakana. Što dodatno može doprineti problemima sa varenjem kod osoba sa IBS-om. Pronalaženje odgovarajuće ravnoteže u ishrani može biti izazovno za osobe sa ovim sindromom. Stoga je važno konsultovati se sa lekarom ili nutricionistom. Kako bi se utvrdilo da li bi ispitivanje ishrane sa niskim sadržajem FODMAP-a moglo pomoći u smanjenju simptoma kod pacijenata sa sindromom iritabilnog creva.
Saradnja sa nutricionistom omogućava pravilno planiranje ishrane kako bi se osiguralo da osoba i dalje unosi sve potrebne hranljive materije, bez obzira na to koju dijetu primenjuje.
Nervozna creva - lekovi
U lečenju nervoznih creva, odnosno sindroma iritabilnog creva (IBS), koriste se različiti pristupi koji uključuju lekove, promene u ishrani i načinu života. Kao i terapije usmerene na smanjenje stresa i poboljšanje mentalnog zdravlja. Evo detaljnijeg pregleda lekova koji se obično koriste u terapiji IBS-a:
Spazmolitici: Ovi lekovi se koriste za ublažavanje grčeva i bolova u stomaku koji su česti simptomi IBS-a. Primeri spazmolitika uključuju mebeverin i drotaverin.
Antidepresivi: Iako se čini paradoksalno, određeni antidepresivi mogu biti efikasni u lečenju simptoma IBS-a, posebno kod pacijenata koji imaju izražene simptome bola. Neki od antidepresiva koji se koriste u ovu svrhu su triciklični antidepresivi poput amitriptilina i selektivni inhibitori ponovne pohrane serotonina (SSRI) kao što je fluoksetin.
Laksativi: Pacijenti koji imaju tendenciju ka zatvoru mogu imati koristi od laksativa koji pomažu u olakšavanju pražnjenja creva. Postoje različite vrste laksativa, uključujući vlaknaste suplemente, osmotske laksative i stimulativne laksative, i odabir odgovarajućeg laksativa zavisi od specifičnih potreba svakog pacijenta.
Antidiaroični lekovi: Za pacijente koji se suočavaju sa čestom dijarejom kao simptomom IBS-a, mogu se koristiti antidiaroični lekovi kao što su loperamid ili kodein fosfat. Međutim, ovi lekovi treba koristiti sa oprezom i pod nadzorom lekara, posebno kod pacijenata koji imaju tendenciju ka opstipaciji.
Probiotici: Probiotici su živi mikroorganizmi koji se koriste radi poboljšanja probavnog zdravlja. Iako istraživanja nisu u potpunosti saglasna o njihovoj efikasnosti kod IBS-a, neki pacijenti mogu imati koristi od dodataka probioticima, posebno onih koji sadrže sojeve bakterija kao što su Lactobacillus i Bifidobacterium.
Psihoterapija
Psihoterapija može biti korisna kao deo kompleksnog tretmana sindroma nervoznih creva (IBS). Evo nekoliko načina na koje se psihoterapija može primeniti u lečenju IBS-a:
Kognitivno-bihejvioralna terapija (KBT): KBT je jedan od najčešće korišćenih pristupa u lečenju IBS-a. Ova vrsta terapije fokusira se na identifikaciju i promenu negativnih misli, uverenja i ponašanja koja mogu doprineti simptomima IBS-a. Kroz različite tehnike, kao što su relaksacija, tehnike disanja, kognitivno restrukturiranje i postavljanje ciljeva. Pacijenti mogu naučiti kako da bolje upravljaju stresom i anksioznošću, što može dovesti do smanjenja simptoma.
Hipnoza: Hipnoterapija može biti korisna za neke pacijente sa IBS-om. Tokom hipnoterapije, pacijenti se vode u stanje duboke relaksacije i fokusa, gde terapeut koristi sugestije i vizualizacije. Kako bi pomogao pacijentima da kontrolišu simptome IBS-a, kao što su bolovi u stomaku ili nadimanje. Istraživanja su pokazala da hipnoza može dovesti do značajnog poboljšanja u simptomima IBS-a kod određenih pacijenata.
Psihodinamska terapija: Ovaj pristup psihoterapiji fokusira se na istraživanje nesvesnih procesa i emocionalnih konflikata koji mogu doprineti simptomima IBS-a. Kroz razgovor sa terapeutom, pacijenti mogu dobiti dublje razumevanje svojih emocija i kako te emocije mogu uticati na njihove fizičke simptome. Razumevanje ovih dubljih uzroka može pomoći pacijentima da bolje upravljaju svojim simptomima.
Relaksacija i mindfulness tehnike: Tehnike kao što su duboko disanje, progresivna mišićna relaksacija i mindfulness meditacija mogu biti korisne u smanjenju stresa i anksioznosti kod pacijenata sa IBS-om. Ove tehnike mogu pomoći pacijentima da postanu svesniji svojih telesnih senzacija i da nauče kako da se opuste i prihvate te senzacije bez negativne reakcije.
Nervozna creva - alternativno lečene
Pored konvencionalnih medicinskih tretmana, postoje i alternativni vidovi lečenja sindroma nervoznih creva (IBS) koji se mogu razmotriti kao dopunski ili samostalni tretmani. Evo nekoliko alternativnih pristupa koji su pokazali neki stepen uspeha u ublažavanju simptoma IBS-a:
Akupunktura: Tradicionalna kineska medicina preporučuje akupunkturu kao način lečenja IBS-a. Ovaj tretman uključuje ubadanje tankih igala na određene tačke na telu kako bi se poboljšala cirkulacija energije i uravnotežila funkcija organa. Iako neki pacijenti prijavljuju poboljšanje simptoma nakon akupunkture, efikasnost ove metode još uvek nije potpuno potvrđena u medicinskim studijama.
Fitoterapija: Korišćenje lekovitih biljaka i biljnih suplemenata može biti opcija za neke pacijente sa IBS-om. Neke biljke, poput mente, đumbira i kamilice, imaju svojstva koja mogu pomoći u smirivanju stomaka i smanjenju simptoma. Međutim, pre upotrebe bilo kakvih biljnih suplemenata, važno je konsultovati se sa lekarom kako bi se izbegle interakcije sa drugim lekovima i osigurala sigurnost.
Probiotici: Dodaci probioticima, koji sadrže korisne bakterije za crevnu floru, mogu biti korisni u nekim slučajevima IBS-a. Ovi probiotici mogu pomoći u obnavljanju ravnoteže crevne flore i smanjenju gastrointestinalnih simptoma. Međutim, nije svaki probiotik podjednako efikasan, pa je važno odabrati odgovarajući proizvod uz savet lekara.
Homeopatija: Homeopatski lekovi, koji se prave od prirodnih supstanci i koriste se u vrlo malim dozama, takođe se mogu koristiti za tretiranje simptoma IBS-a. Homeopatija pristupa tretiranju simptoma IBS-a individualno, uzimajući u obzir sve aspekte zdravlja pacijenta. Međutim, efikasnost homeopatskih lekova nije potvrđena u medicinskim istraživanjima.